Skupiając się nad pracami ziemnymi pod fundamenty budynku ustalmy przede wszystkim jak głęboko ma być budynek posadowiony oraz jaki to będzie rodzaj fundamentu i jego kształt.
Głębokość posadowienia budynku zależeć będzie od lokalizacji budowy, m. in. strefy głębokości zamarzania gruntu, od nośności i osiadania gruntu, poziomu zwierciadła wody gruntowej oraz głębokości posadowienia budowli sąsiadujących, o ile istnieją. Następnie pomyślmy o dobraniu sprzętu odpowiedniego do zakresu prac, typu wykopu i rodzaju gruntu gdzie szczególnie kłopotliwe pod tym względem są tereny gliniaste i piaszczyste. Zanim jednak przystąpimy do jakiejkolwiek pracy, musimy sprawdzić, czy w miejscu gdzie planujemy kopać nie znajdują się przewody instalacji, np. wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej czy też gazowej.
Zabierając się w końcu do pracy najpierw należy obowiązkowo zdjąć wierzchnią warstwę ziemi czyli humus (ok 20-40 cm) i przenieść ją tam, gdzie mogłaby bezpiecznie przeczekać prace budowlane i być później wykorzystana przy urządzaniu ogrodu.
Wykopy pod fundamenty oparte na ławach, najczęściej wykonuje się koparką. W tym przypadku sprawdzi się koparko-ładowarka lub większa koparka obrotowa. Taki mechaniczny wykop zajmie nam około dwóch dni. Warto również zaopatrzyć się w wozidło transportowe , którym będzie można od razu wywieść niepotrzebną ziemię z placu budowy. Jeśli grunt pod fundamenty wybrano za głęboko, to wykop należy wyrównać dobrze zagęszczonym piaskiem lub chudym betonem metodami wibracyjnymi.
Jak już zostało wspomniane kształt wykopu zależy również od rodzaju gruntu, na którym ma się znajdować budynek. Na przykład w gruncie piaszczystym trudno wykonać wąskie wykopy pod ławy fundamentowe ponieważ wiadomo osypuje się, w takiej sytuacji trzeba będzie wykonać dość szerokie wykopy pod cały budynek najlepiej koparką z szeroką łyżką.
Zalety wykopu mechanicznego
-prace nad ściągnięciem humusu trwają krótko do 2 godzin
-wykopy pod fundamenty trwają do dwóch dni
-ziemię z wykopów ładujemy na wozidło transportowe i od razu wywozimy
-znalezisko typu duży ciężki kamień to wtedy żaden problem
-koszt wynajęcia sprzętu wraz z operatorem to około 100zł za godzinę + dojazd
Natomiast wykop ręczny wymaga zaangażowania odpowiednio dużej ekipy ludzi i nie jest to prosta praca jakby się mogło wydawać. Wykopy należy zabezpieczać deskami na krawędziach przy ostrych skarpach jak również stosując rozparcia przy głębokościach powyżej jednego metra. Roboty trwają dłużej, nawet do tygodnia w zależności od zakresu pracy. Niepotrzebną ziemię trzeba wywozić taczkami. Można zatem jasno stwierdzić, że często wykopy ręczne są dużo droższe niż z użyciem sprzętu mechanicznego.
Poniżej krótka rozmowa na bieżący temat z mgr inż. Budownictwa Małgorzatą Banaś.
PABLO: O jakiej porze roku najlepiej zacząć wykopy pod fundamenty i dlaczego?
Małgorzata: Każda pora roku, oprócz zimy, jest dobra aby wykonywać wykopy pod fundamenty. Przy niższych temperaturach musimy pamiętać o zabezpieczeniu naszej mieszanki betonowej odpowiednimi domieszkami, a po wylaniu jej w wykopie o pielęgnacji i zabezpieczeniu na okres zimowy. Wykopy należy prowadzić w porze suchej, aby uniknąć oblepiania się gruntu na łyżce oraz rozmycia i oberwania skarp wykopu. Nachylenie skarp zależne jest od rodzaju wykopu ( wąsko przestrzenny, szeroko przestrzenny czy jamisty ) oraz od głębokości kopania i kategorii gruntu. W zależności od rodzaju i czasu wykonywania prac należy odpowiednio umocnić ukośne skarpy, a pionowe zabezpieczyć deskowaniem. Przy długotrwałych pracach ziemnych należy zabezpieczyć wykopy przed wodą opadową, a także jeśli zachodzi taka potrzeba obniżyć zwierciadło wody.
PABLO: Jak wyznacza się linie wykopu pod fundamenty na co zwracać szczególną uwagę?
Małgorzata: Wyznaczenia budynku lub budowli w terenie powinien dokonać uprawniony geodeta, potwierdzając to wpisem do dziennika budowy. Budynek lub budowlę wyznacza się zgodnie z zatwierdzonym planem zagospodarowania terenu. Warto przed dokładnym wyznaczeniem budynku usunąć warstwę humusu. Terenowym utrwaleniem punków wyznaczenia geodezyjnego jest np. poprzez palikowanie lub wbijane drewnianych ław drutowych z zaznaczonymi liniami osi lub krawędzi fundamentów. Po wyznaczeniu linii roboczych i określeniu wysokości np. parteru, możemy przystąpić do prac ziemnych. Wyznaczone punkty budynku powinny być trwale umieszczone w wyznaczonych miejscach do czasu wykonania poziomu „zero”, do którego będziemy w dalszych etapach prac się odnosić.
PABLO: Najczęstsze błędy popełniane podczas wykopów – jakie? jakie są konsekwencje błędów?
Małgorzata: Błędy popełniane podczas prac ziemnych wynikają z rozpoczęcia prac bez nadzoru, bez przeprowadzenia wcześniej badań gruntu, błędów w naniesionych na mapach instalacjach oraz nieprzestrzegania przepisów BHP. Prace należy wykonywać z należytą ostrożnością, aby przede wszystkich zapewnić bezpieczeństwo robotnikom.
PABLO: Kto powinien czuwać nad tego rodzaju pracami?
Małgorzata: Kierownik budowy lub kierownik robót potwierdza wpisem do dziennika budowy wykonanie i odbiór robót ziemnych zaraz po ich wykonaniu, aby umożliwić dalszy etap prac budowy. Pracownicy wykonujący prace ziemne przy fundamentach powinni być przeszkoleni pod względem BHP i stosować odpowiednie środki ochrony, zarówno na dużych placach budowy jak i przy budowie mniejszych obiektów, np. domów jednorodzinnych.
Serdecznie dziękujemy Małgosi za informacje.